مرواريد کوچکي به نام دندان شيري

اندکي پس از تولد نوزاد، نيش زدن دندان هاي شيري اولين مشکل جديد والدين مي شود چرا که نوازد با تحولات رفتاري و جسمي چون تب، اسهال، آب ريزش بيني وچشم، کج خلقي و...اين خبر را به والدينش مژده مي دهد از سوي ديگر تشابه علايم سرماخوردگي با علايم روييدن دندان ها يکي ديگر از مشکلاتي است که والدين به آن روبه رو هستند. آن چه مي خوانيد، نگاهي است به علايم روييدن دندان در نوزادان ونحوه ي مراقبت از دندان هاي شيري.

نيش زدن دندان ومشکلات آن
 

بعضي از نوزادان با دندان متولد مي شوند ودربعضي نيز اولين دندان شيري حدود شش ماهگي نيش زده و درگروهي ديگر تا حدود يک سالگي رويش دنداني ديده نمي شود. اين تفاوت به مسايل مختلفي چون مسايل ژنتيکي، تغذيه مادر و....مرتبط است.
سن نيش زدن دندان متفاوت است.اما در اغلب نوزادان دندان شيري حداکثر تا سن دو تا دو ونيم سالگي، کامل شده وبا ورود به سن شش سالگي اولين دندان دايمي ظاهر مي شود.
نيش زدن دندان با علايمي چون تب خفيف يا شديد، بدخلقي، بي اشتهايي،گريه کردن، بي خوابي يا بيدار شدن هاي مکرر همراه با گريه، آب ريزش بيني ودهان، اسهال وحالت هاي شبيه به سرماخوردگي و ... همراه است. اين علايم گاه چنان شبيه به سرما خوردگي است که والدين براي جلوگيري از شدت يافتن بيماري درمان دارويي را آغاز مي کنند .اما با توجه به تشابه علايم نيش زدن دندان وسرما خوردگي ، لازم است تا پيش از هر اقدامي با پزشک مشورت کرد. چرا که مصرف بعضي از داروها به رشد دندان ها آسيب جدي وارد مي کند.
علاوه برعلايمي که گفته شد. جويدن انگشتان وقرمز شدن وتورم لثه ها عاملي جهت ناراحتي و شدت گرفتن نا آرامي وگريه ي کودک است.

مراقبت از دندان ها
 

تعداد دندان هاي شيري بيست عدد است.اين دندان ها اگر چه دايمي نبوده وحداکثر پنج سال (بين يک تا شش سالگي) کارايي دارند.اما مراقبت از آن ها ضروري است. پوسيدگي وشکستگي دندان هاي شيري نه تنها باعث اختلال درجويدن وهضم غذا شده ، بلکه زمينه ساز خراب شدن دندان هاي دايمي نيز مي شود.
اصولي ترين ورايج ترين شيوه ي مراقبت از دندان ها مسوالک زدن (حداقل دوبار در طول شبانه روز) است. هر چند کودکان از مسوالک زدن سرباز مي زنند، اما والدين وظيفه دارند تا با نظارت دقيق واستفاده از روش هاي مفيد، اين مشکل را بر طرف کنند. براي اين منظور:
*براي کودک، مسواک ويژه ي کودکان تهيه کنيد. اين مسواک ها نه تنها از جهت اندازه، جنس وکيفيت مطابق با سن کودک طراحي شده اند. بلکه باعث تشويق کودک به مسواک زدن مي شوند.
*خمير دندان بايد ويژه ي کودک خريداري شود.، چرا که خمير دندان کودکان از جهت طعم وبو متفاوت از خمير دندان بزرگسالان بوده وبه جهت تفاوت دررنگ ، عطر وطعم کودک را به مسواک زدن تشويق مي کند. درانتخاب نوع خمير دندان به ميزان «فلورايد» آن توجه کنيد.
*زمان مسواک زدن فرزندتان رابا مسواک زدن خودتان تنظيم کنيد. اين کار او را به مسوالک زدن تشويق مي کند.

*تا زماني که کودک بتواند خودش مسواک بزند.دندان هاي او را مسواک بزنيد.
*پس از نوشيدن شير به ويژه پيش از درآمدن دندان ها ، لثه هاي نوزاد را با پنبه ي آغشته به آب ولرم، شست وشو دهيد.
*به شيوه ي تغديه کودک توجه کنيد. مصرف شير پس از يک سالگي بايد با ليوان صورت بگيرد، چرا که مکيدن شير از شيشه باعث بدفرم شدن دندان ها ومتمايل شدن آن ها به سمت جلو مي شود.
*به تغذيه ي کودک توجه داشته باشيد. نمي توان مصرف شيريني، شکلات ، نوشيدني هاي شيرين و .. را براي کودکان ممنوع ساخت. اما مي توان با انجام روش هايي مصرف اين خوراکي ها را کم کرد. مثلاً پس ازخوردن شيريني، خوردن سيب يا هويج را دربرنامه ي غذايي کودک قرار بدهيد. تا با اين شيوه ذرات باقي مانده ي شيريني از سطح وبين دندان ها خارج شده و«PH» دهان نيز تغييرکند تا فعاليت باکتري هاي عامل پوشيدگي دندان متوقف ومختل شود.
*عادت تغذيه يي کودک را به سوي مصرف غذايي بي ضرر مثل ميوه ها ، سبزي ونوشيدني هاي بدون قند چون دوغ و...سوق دهيد.اين مساله نه تنها مانع از پوشيدگي دندان مي شود.، بلکه از ابتلاي کودک به اضافه وزن نيز جلوگيري مي کند.
*نوع وشيوه ي تغذيه ي کودک از دوران جنيني وسپس مراقبت هاي دوران کودکي وبزرگسالي از مهم ترين حفظ سلامت دندان هاست.

چگونه نوزاد را ياري دهيم؟
 

1- توجه کردن به نوزاد:
از آن جايي که نيش زدن دندان با علايمي ويژه وشبيه به سرماخوردگي همراه است ونوعي بيمار محسوب مي شود. والدين بايد توجه ويژه يي به تغذيه واستراحت نوزاد خود داشته باشند.
 

2- استفاده از ژل هاي دنداني:
با مشورت پزشک مي توانيد از ژل هاي دنداني غير شيرين (Surger free) استفاده کنيد. اين ژل ها باعث بي حسي موضعي لثه ها واز بين رفتن حالت تورم، خراش وسوزش شده و تأثير به سزايي در تخفيف درد دارد. يادتان باشد اين ژل ها نبايد براي نوازدان پايين تر از چهار ماه استفاده شوند.
 

3- مصرف دارو:
براي مصرف دارو حتماً بايد با پزشک مشورت کرد. اين نکته به ويژه درباره ي نوزاداني که زودتر از موعد مقرر دندان در مي آورند، مهم است.
 

4- استفاده از حلقه هاي دنداني:
حلقه ها يا لاستيک هاي دنداني: دراشکال مختلف ويژه نوزادان طراحي شده تا با جويدن و دندان زدن نوزاد اين حلقه ها ، خارش و سوزش لثه ها تخفيف پيدا کند. براي انتخاب اين حلقه ها، اطمينان از کيفيت آن ها بسيار مهم است. حلقه هاي لاستيک بايد از جهت نوع مواد مصرفي ورنگ به کار رفته در رنگ آميزي آن ها استاندارد باشند.
استفاده از تکه هاي نان، هويج پوست کنده، سيب ، کرفس و ... نيز توصيه مي شود، اما حتماً مراقب باشيد تا تکه هاي جدا شده از اين خوارکي ها باعث خفگي نوزاد نشود.
منبع:نشريه 7 روز زندگي ،شماره 109.